PFAS vershoudbakjes

Wat zijn PFAS?

Waarom wordt PFAS gebruikt?

PFAS hebben eigenschappen die in sommige materialen handig zijn:

  • Water-, vet- en vuilafstotend
  • Bestand tegen hoge temperaturen of hitte
  • Stabiliteit en duurzaamheid

Daarom kun je ze tegenkomen in coatings, verpakkingsmaterialen, anti-aanbaklagen, papier met vetwerende coating, etc. measurlabs.com/Food Packaging Forum

Mogelijke risico’s van PFAS

  • Door hun persistentie hopen PFAS zich op in het milieu (bodem, water) en in organismen, inclusief mensen. RIVM European Chemicals Agency
  • Blootstelling kan via voedsel, drinkwater, lucht, producten. RIVM Food Safety
  • Mogelijke gezondheidseffecten zijn onder meer: verstoring van het immuunsysteem, leverfuncties, hormoonverstorende effecten. Mogelijk ook effecten op ontwikkeling bij kinderen. RIVM
  • Omdat sommige PFAS in vrij lage concentraties al bezorgdheid geven (met name bij langdurige blootstelling), is voorzichtigheid geboden. RIVM

PFAS in vershoudbakjes / verpakkingsmaterialen

Hoewel de meeste aandacht bij PFAS tot nu toe gaat naar papier / karton met vetwerende coatings, wegwerpverpakkingen, papierwikkels, fastfood verpakkingen etc., is het mogelijk dat PFAS ook in andere materialen aanwezig zijn:

  • Coatings of vetafstotende lagen op verpakkingsmateriaal (zelfs bij “duurzame” verpakkingen) kunnen PFAS bevatten. Bijvoorbeeld in studies van milieuorganisaties waarin “duurzame” verpakkingen hoge gehalten aan PFAS bleken te hebben. Change Inc.
  • Migratie van PFAS uit verpakkingen naar voedsel is onderwerp van lopend onderzoek. Hoe warm/hit of vet het voedsel is, kan de migratie beïnvloeden. Food Packaging Forum

Voorbeelden van een aantal PFAS vrije artikelen zoals hieronder. Ja ze zijn wellicht iets duurder, maar dit zal op termijn het normaal worden voor een gezondere levensstijl.

Regelgeving in Nederland en de EU

Nederland

  • De Rijksoverheid heeft uitgebreide informatie over PFAS: wat regels zijn, wat bekend is over gezondheid, en wat er gedaan wordt. Rijksoverheid
  • De NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit) houdt toezicht op PFAS in levensmiddelen. Bijvoorbeeld onderzoek naar hobby-eieren, waar soms hoge PFAS-gehalten werden gevonden. NVWA
  • Het RIVM doet onderzoek (programma loopt 2023-2026) naar manieren om blootstelling aan PFAS te verminderen. RIVM

EU / Europa

  • EU-regels zoals de Verordening (EG) nr. 1935/2004 over materialen en artikelen die in contact komen met voedsel (food contact materials), stellen algemene veiligheidseisen. Wetten.overheid.nl
  • Er is een specifiek beleid / aanbevelingen voor PFAS in voedsel (zoals Recommendation (EU) 2022/1431 over monitoring van PFAS in voedsel) om data te verzamelen over voorkomen en blootstelling. Food Safety
  • Nieuwe regelgeving: de Packaging and Packaging Waste Regulation (PPWR) zal vanaf 12 augustus 2026 een verbod invoeren voor voedselverpakkingen die PFAS bevatten boven bepaalde drempels. Anthesis measurlabs.com
  • Specifieke PFAS zoals PFOS, PFOA, en enkele anderen zijn al (gedeeltelijk) beperkt of verboden onder EU-regelgeving. measurlabs.com genre.com

Hoe weet je of een vershoudbakje PFAS bevat / wat kun je doen?

Als consument kun je letten op een aantal aanwijzingen:

  1. Materiaalsoorten
    • Plastic producten: sommige coatings of additieven kunnen PFAS bevatten.
    • Papier/karton producten met vet-/waterafstotende coating (zoals fastfood verpakkingen) hebben verhoogd risico.
    • Alternatieven zoals glas, roestvrij staal, silicone zonder coating zijn vaak veiliger qua PFAS-risico.
  2. Labeling / productinformatie
    • Lees of op de verpakking staat “PFAS-vrij” (of “no PFAS / no perfluoro- etc.”)
    • Soms vermeldt de fabrikant informatie over coatings, vetafstotendheid, of speciale treatments.
  3. Gebruik & temperatuur
    • Hitte, vetrijke inhoud, zuur voedsel kunnen migratie bevorderen.
    • Vermijd gebruik van beschadigde coatings / versleten laagjes.
  4. Regelgeving & keurmerken
    • Koop bij betrouwbare merken die bekend zijn met regelgeving en transparantie.
    • Soms bestaan keurmerken of certificeringen ‒ ook al zijn er nog weinig die specifiek over PFAS spreken.
  5. Beperk gebruik van wegwerpverpakkingen
    • Wegwerpversies hebben vaak coatings of behandelprocessen die gemakkelijker PFAS bevatten; herbruikbare materialen zijn vaak beter gecontroleerd.

Toekomst & ontwikkelingen

  • Invoering van de PPWR per 2026 zal een belangrijk keerpunt zijn in de EU-regulering van PFAS in verpakkingen. measurlabs.com Anthesis
  • Meer onderzoek wordt gedaan naar migratie, hoeveelheden, effecten op lange termijn, met name bij lage blootstelling. Food Packaging Forum RIVM
  • Beleid ontwikkelt zich: steeds strengere limieten, bredere definities van PFAS, monitoring, en uitsluiting van niet-noodzakelijke toepassingen. Food Packaging Forum